1. Een basisdeel van 120 uur; bestaande uit een inleiding van 60 uur en een verdieping van 60 uur

Aan het eind van de eerste 120 uur van de opleiding zal de cursist in staat zijn onderscheid te maken tussen de verschillende manieren van kijken naar problemen en oplossingen. Hij zal in staat zijn zich op zijn gemak te voelen met en om te kunnen gaan met paren en gezinnen met tegenstrijdige belangen, wensen en doelen. Hij zal in staat zijn systemische hypothesen te formuleren en van daaruit te werken. Hij zal een houding aan kunnen nemen en vast weten te houden van een “appreciative ally” van het gezin/ systeem. Vanuit zijn ‘not-knowing’ positie weet hij wat hij in het contact te bieden heeft en weet hij gebruik te maken van de deskundigheid van het cliëntsysteem.

Inleiding 60 uur:
In deze cursus maken cursisten kennis met het systemisch denken. Ze oefenen met deze wijze van denken en vertalen deze naar het analyseren van en interveniëren in de therapeutische praktijk.
De gezinstherapie beschikt over een groot aantal krachtige verhalen en daar aan gekoppelde vaardigheden en technieken die de therapeut helpen bij het zich vormen van een beeld over het gezin, het leggen van een therapeutische relatie en het stimuleren van een veranderingsproces.
Op basis van traditie en affiniteit hebben we gekozen voor de volgende verhalen en de daartoe behorende instrumenten, die wij in deze cursus aanbieden:

• De gezinsfasen
• Het gezin als intergenerationeel systeem
• Het gezin als organisatie
• Het gezin als communicatie eenheid
• Het gezin als systemisch, circulair feedback mechanisme

In de cursus wordt ook aandacht besteed aan de organisatie van het behandelsysteem en de krachten die dit met zich meebrengt, we hebben oog voor de diverse doelgroepen waarmee de cursisten werken, naast dat we specifiek aandacht hebben voor relatietherapie en therapie met ouders en kinderen.
Daarnaast is er gedurende de cursus ruim aandacht voor praktische vaardigheden voor de voorbereiding op het eerste gesprek, het doen van gesprekken met meerdere mensen in de kamer, behandeldoelen formuleren e.d. De cursist beschikt aan het einde van de cursus over een aantal verhalen, instrumenten waarmee hij/zij aan de slag kan gaan en flexibel kan toepassen.
Wat te verwachten:

• Kennis van de basisbegrippen
• Kennismaken met systemisch denken
• Kennismaken met verschillende systemische stromingen en de daartoe behorende technieken

Verdieping 60 uur:
In dit vervolgdeel van de basismodule richten we ons op het hulpverleningsproces, met daarbij aandacht voor het initiëren, uitvoeren en afsluiten van systeemtherapie. Daarbij is aandacht voor de context waarbinnen gewerkt wordt, voor het creëren van een feedbackcultuur, voor non-specifieke therapiefactoren, voor mogelijke impasses in de behandeling en voor ethische dilemma’s.
De cursist:

• Komt tot verdieping van vaardigheden met betrekking tot het geven van systeemtherapie.
• Vergaart kennis over het collaboratieve, solution-focused en narratieve gedachtengoed en leert de vaardigheden, technieken en interventies die specifiek hierbij horen.
• Leert vanuit dit gedachtengoed problemen systemisch te formuleren, waarbij de perspectieven als kader gebruikt worden, in termen die voor cliënten zowel begrijpelijk als acceptabel zijn.
• Leert aandacht te hebben voor de systemische context voorafgaand aan het eerste gesprek.
• Leert een systemische context te creëren waarin ruimte is voor het doen van systemische interventies en waarin er verandering kan ontstaan.
• Ontwikkelt vaardigheden en attitude om een werkrelatie op te bouwen en te onderhouden vanuit meervoudige partijdigheid, in een context waarin iedereen zich gehoord en begrepen voelt en er ruimte is voor alle stemmen. Ontwikkelt alertheid ten aanzien van breuken in de werkrelatie met systeemleden.
• Leert er zorg voor te dragen dat alle deelnemers aan de therapie begrijpen waarom gekozen is voor systeemtherapie en wat het nut is van ieders deelname.
• Ontwikkelt vaardigheden om met cliënten heldere behandeldoelen overeen te komen en deze tijdens de therapie te evalueren en zo nodig aan te passen.
• Is in staat om een systeemtherapie te beeindigen samen met het clientsysteem.

Dit vervolgdeel is geïnspireerd door één van de centrale stellingen van het sociaal constructionisme:
Onze ervaringen van ons leven, van onze relaties en van onszelf worden in sterke mate beïnvloed door de verhalen die door onszelf en door anderen hierover verteld worden. Verhalen ordenen onze ervaringen, helpen ons de wereld te interpreteren en vormen de bouwstenen voor de wijze waarop ons leven inrichten en vormgeven.

Als mensen hulp zoeken voor zichzelf, hun relatie of hun gezin zijn de probleemverhalen dominant geworden en zijn de verhalen over eigenaarschap, regie (‘agency’), competentie en hoop gemarginaliseerd.
De narratieve, solution-focused en collaboratieve stromingen werken dit elk op eigen wijze uit tot een therapeutische praktijk.

In dit vervolgdeel zullen de belangrijkste concepten en technieken uit de narratieve, solution-focused en collaboratieve stromingen behandeld worden. Tevens zal er uitgebreid stilgestaan worden bij de therapeutische houding. De therapeut wordt gezien als een waarderende bondgenoot die vanuit een positie van nieuwsgierigheid en niet-weten in samenwerking met het cliëntsysteem op zoek gaat naar die verhalen die ‘agency’ versterken, waardoor het cliëntsysteem beter in staat is het eigen leven op gewenste manier vorm te geven.

Voor het actuele programma klik hier.

2. Een specialistische cursus Kinder & Jeugd

We realiseren ons dat het vakgebied rond kind- en jeugd een terrein is waar vele stemmen klinken, waar vele contexten spelen en invloed hebben, waar vele posities ingenomen kunnen worden. En waar vele verhalen daarmee verteld en ook niet verteld worden. En waar dan ook dominante verhalen aanwezig zijn en andersoortige verhalen ondergesneeuwd raken.

In deze specialistische cursus spitsen we ons toe op de kinderen en jongeren en hun gezinnen en diens bredere sociale context. Het een stem geven van het kind en de jongere en hen betrekken bij de behandeling brengen we continu onder de aandacht. Hoe kunnen we ruimte maken voor het vertellen van alternatieve verhalen, de voorkeursverhalen over identiteit van kinderen, jongeren, en hun ouders. In deze cursus streven we naar het geven van handvatten aan de cursisten om deze narratieve aanpak te hanteren in een praktijk, die vaak meer lineair en op pathologie gericht is.

We vinden het daarom belangrijk dat de cursisten beschikken over een veelheid aan verhalen. Om zo, bruikbare en passende methoden en technieken tot hun beschikking te hebben om met de systemen met wie ze werken weer te komen tot helpende verhalen, van waaruit systemen weer verder kunnen. Maar ook, om zo verhalen tot hun beschikking te hebben die hen taal geeft en helpt het systemische verhaal op de werkvloer hoorbaar te maken. Een werkvloer waar men vaak met verschillende disciplines binnen dominante lineaire en op de individu gerichte werkwijzen te maken heeft.

We streven dan naar het vasthouden van de op samenwerking gerichte basishouding, van waaruit ruimte gecreëerd kan worden voor de systemische invalshoek. We realiseren ons dat het sociaal constructionisme postmodern denken vraagt, wat lastig kan zijn in een alomvattend moderne wereld. Het denken in mogelijkheden in plaats van beperkingen of belemmeringen is dan de continue aanrijking vanuit de cursusgevers. We willen niet ontkennen dat er problemen zijn in gezinnen; het gaat om de en… en verhalen in plaats van of…of.

Voor het actuele programma specialistische cursus Kinder & Jeugd: Klik hier 

Specialistische cursus werken met echtparen van 40 uur
De partnerrelatietherapie (PRT) kan vanuit veel verschillende perspectieven bekeken worden. Wij hebben in deze cursus 2 benaderingen gekozen:

1) De op het sociaal constructionisme gebaseerde benadering wordt behandeld aan de hand van het boek ‘Recreating Partnership, a solution-oriented, collaborative approach to couples therapy’ (Ziegler & Hiller, 2001, W.W. Norton and Company).
Een korte impressie van hun gedachtegoed:
Ziegler en Hiller maken gebruik van het continuüm ‘good story/bad story’. Hierbij gaat het om zowel de invloed van het probleem en om het zoeken naar manieren om uit een probleemverhaal te komen. Samen met de paren wordt gezocht naar gezamenlijke oplossingen. Factoren die buiten de invloed van het probleem liggen spelen hierbij een belangrijke rol. Denk aan het belang van de gerichtheid op de toekomst, de aandacht voor resources, resilience, vaardigheden, mogelijkheden en hoop.
Tevens schenken zij veel aandacht aan de therapeutische houding. Zij spreken over ‘actieve neutraliteit’, waarbij het belang van de therapeutische houding o.a. gelegen is in het steeds zoeken naar een optimale therapeutische relatie.
Het aantrekkelijke van dit boek is dat het op een praktische en beeldende wijze laat zien hoe er met paren kan worden gewerkt.

2) De benadering van John en Julie Gottman.
Zij baseren zich meer op wetenschappelijk onderzoek. Hun werk geeft belangrijke inzichten in wat relaties doet werken en wat er vanuit onderzoek bekend is over de werkzaamheid van therapeutische interventies. Zij werken dit uit in een behandelmodel waarin zij een aantal praktische interventies bieden, die bij bepaalde problemen gebruikt kunnen worden.
De twee benaderingen verschillen op een aantal punten van elkaar, die we willen integreren in de cursus, waarbij we de cursist een kader willen bieden, dat hem/haar in staat stelt zelf over deze kwestie na te kunnen denken en een eigen stijl te kunnen ontwikkelen waar hij/zij behandelmodellen op flexibele en consistente wijze weet te integreren.

3. Een blok Wetenschap van 12 uur

Doel van dit blok is het spelen met concepten die in het doen van onderzoek van belang zijn, zodat het lezen van onderzoeksartikelen en deze op waarde schatten makkelijker wordt.